รายงานการเดินทางด้วยเรื่องบิน สายการบินแอร์เอเชีย

23-24 กุมภาพันธ์ 2566

ในฐานะผู้แทน T4A เรามีโอกาสได้ร่วมเดินทางไปกับคณะกรรมาธิการพัฒนาสังคมและกิจการเด็ก เยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ คนพิการ และผู้ด้อยโอกาส วุฒิสภา (กมธ) โดยมีท่านอาจารย์มณเฑียร บุญตันเป็นประธาน ในภาระกิจลงพื้นที่ติดตามการดำเนินงานการพัฒนากระแสหลักที่ครอบคลุมประชาชนทุกกลุ่มรวมถึงคนพิการ ที่จังหวัดเชียงราย

คณะมีคนพิการสายตา 3 ท่าน และผู้ใช้รถเข็น 2 ท่าน คือ คุณสว่างและผม

[การจองตั๋ว] 1. คณะ กมธ จองตั๋วส่วนของคณะ ส่วนของผมคุณสว่างช่วยจองให้
ทีมทั้งหมดทั้งคนพิการเองและเจ้าหน้าที่ส่วนต่างๆ มีประสบการณ์เดินทางด้วยเครื่องบินมาอย่างยาวนานหลายสิบปี

[เที่ยวไป-23/02/2023 การเช็คอิน]
2. 23/02/2066 สนามบินดอนเมือง : เราเข้าไปก่อนตามปกติ(เพราะทราบอยู่แล้วว่า ต้องใช้เวลามาก)

เจ้าหน้าที่เชคอินแจ้งว่า ข้อมูลผู้โดยสารไม่ได้แจ้งว่าเป็นคนพิการ(Wheelchair), คณะเรายืนยันว่าป้อนข้อมูลถูกต้องแล้ว (และพวกเราระมัดระวังมาก เพราะหากผิดพลาดอาจจะหมายถึงเราไม่สามารถเดินทางได้)

เจ้าหน้าที่ใช้เวลาจัดการนานพอดูครับ ในที่สุดเราก็เข้าไปรอขึ้นเครื่อง

[ขึ้นเครื่อง Boarding]
3. ปกติเราจะต้องขึ้นเครื่องก่อนเพราะต้องใช้เวลามาก แต่ครั้งนี้เจ้าหน้าที่ไม่ได้การจัดการพิเศษใดๆ แม้แต่การติดสติ๊กเกอร์ผู้โดยสารพิเศษก็ไม่มี นั่นหมายถึงผู้โดยสารเริ่มขึ้นเครื่อง ผมและคุณสว่างก็เข้าไปพร้อมๆ กับผู้โดยสารท่านอื่น

4. พอไปถึงประตูเครื่องบิน เห็นมีเคบิลวิลแชร์ สภาพเก่ามากจัดไว้รอ แน่นอนเรายังเข้าเครื่องไม่ได้ กลายเป็นว่าผมและคุณสว่างต้องนั่งรอให้ผู้โดยสารทั้งหมด เข้าเครื่อง ผมไม่รู้จะทำยังไง ก็เลยกล่าวคำสวัสดีผู้โดยสารที่เดินเข้าเครื่องไปเรื่อยๆ จนคนสุดท้าย ผมและคุณสว่างกลายเป็นพนักงานต้อนรับให้กับสายการบิน…

5. การเข้าเครื่องบิน ไม่ติดขัดอะไรเพราะมีเคบินวิลแชร์ช่วย แต่ไม่สะดวกแน่นอน เพราะผู้โดยสารนั่งกันเต็มหมดแล้ว (และเคบินวิลแชร์ มีระดับต่ำกว่าปกติ เหมือนรถเข็นเด็ก ทำให้การใช้งานไม่สะดวกนัก)

[ลงเครื่อง] 6. ถึงสนามบินเชียงราย คุณสว่างคล่องตัวกว่า สามารถกระเถิบตัวไปแต่ละแถวของที่นั่งได้, ส่วนผมแข็งแรงน้อยกว่า และผมถามหาเคบินวิลแชร์อีกครั้ง เจ้าหน้าที่แจ้งผมชัดเจนว่า “ไม่มี” ผมต้องยอมให้ถูกหามจากที่นั่งไปที่รถเข็น (หามครั้งที่#1)

[เที่ยวกลับ-24/02/2023 การเช็คอิน]
7. เที่ยวสุดท้ายของวัน เช่นเดิม เราติดต่อเจ้าหน้าที่ก่อนเวลา ครั้งนี้เจ้าหน้าที่แปะสติ๊กเกอร์ที่หน้าอกเพื่อให้สังเกตุง่ายว่าเป็นผู้โดยสารที่ต้องให้ความช่วยเหลือเป็นพิเศษ

[ขึ้นเครื่อง Boarding]
8. คราวนี้ดีขึ้น เราได้ขึ้นเครื่องก่อนและสายการบินให้สิทธิเราได้เปลี่ยนที่นั่งมาแถวแรก(ที่นั่งพิเศษ ผู้โดยสารทั่วไปต้องจ่ายเงินเพิ่ม)

9. ถึงประตูเครื่อง รับทราบว่า ***ไม่มีเคบินวิลแชร์***, คุณสว่างเข้าไปก่อน คุณสว่างแข็งแรงกว่า สามารถย้ายตัวเองไปที่นั่งได้, ส่วนผมได้ลองทุกวิธีแล้วสุดท้ายก็ต้องยอมให้เจ้าหน้าที่ “หาม” (หามครั้งที่#2) ตามคลิ๊ปครับ

10. ถึงดอนเมือง มีเคบินวีลแชร์เก่าๆ คันเดิมและมีรถลิฟท์(High Lift Loader) มารับสะดวก ไม่ติดขัดอะไรครับ

บทสรุป
การเดินทางด้วยเครื่องบินมีปัญหามายาวนานหลายปี มีการประชุมหลายครั้ง ทั้งภาครัฐและส่วนของ กมธ เอง, แต่ปัญหาเกิดขึ้นต่อเนื่อง
เที่ยวไป-ขึ้นเครื่อง เราพบว่า เจ้าหน้าที่ไม่มี work flow การแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า, 1ชั่วโมงกว่าจะถึงปลายทางและจนถึงวันกลับ ก็ยังไม่มีการแก้ไขปัญหาเช่นเดิม

สายการบินแอร์เอเชียเป็นสายการบินที่ถือว่าดีและมีมาตรฐานอยู่ในระดับ TOP3 ไม่น่าเชื่อว่าครั้งนี้จะสอบตกได้

การที่เราถูกหาม อาจจะดูภาพว่า “เฮ้ย ไม่หนักหนาน่า…”
แต่ภาพจะชัดเจนขึ้น หากลองเปลี่ยนจาก “ผม” เป็นลูกสาววัยรุ่น, เป็นคุณแม่ หรือคุณยายของคุณ

คลิ๊ปเพื่อให้ทุกคนได้เห็นและเข้าใจว่า ผู้โดยสารที่ใช้รถเข็น ช่วยเหลือตัวเองได้น้อยขึ้นเครื่องเป็นอย่างไร

เคบินวิลแชร์ เป็นอุปกรณ์มาตรฐาน ที่ทุกสายการบินทั่วโลกต้องมีอยู่แล้ว
เราต้องเข้าใจชัดเจนตรงกันว่า การช่วยเหลืออย่างสมเหตุสมผล ไม่ใช่ ไม่ได้เตรียมอะไร-แล้วไปเพิ่งวิธีหาม (Reasonable Accommodation)
การหาม จะกระทำได้เมื่อเราไม่มีทางเลือก เช่น เวลาฉุกเฉินจริงๆ เท่านั้น
การถูกหาม คือ การริดรอนสิทธิการเดินทาง ลดทอนศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์

วันที่ 25-26 ผมเข้าไปดูระบบเวปของ airasia.com เบื้องต้นพบว่าคำถาม ข้อมูลผู้โดยสารพิเศษไม่ดีพอ อาจจะทำให้เกิดการเข้าใจผิดได้ เชื่อว่าปัญหาเริ่มต้นเกิดจากตรงนี้ และแนวทางวิธีแก้ไขปัญหาหลังจากการเช็คอินครั้งแรก ไม่เกิดขึ้นครับ

ขอให้รับทราบตรงกันว่า เราไม่มีความต้องการที่จะประจานบุคคลหรือหน่วยงานแต่อย่างใด
น้องๆ พนักงานทั้งหมด แก้ไขปัญหา, ให้การบริการได้อย่างดีแล้ว
ส่วนที่สำคัญที่ต้องถูกแก้ไขคือนโยบายบริหาร ที่ต้องมีความชัดเจน และเราต้องการเพียงเพื่อ “ยกระดับการเดินทาง แก้ไขปัญหาให้การเดินทางของทุกคนมีสิทธิและศักดิ์ศรีเท่าเทียมกัน”

ผมจะเตรียมข้อมูลไว้ช่วยเหลือ ร้องขอให้ผู้บริหารติดต่อกลับโดยเร็วที่สุด 082-3355-031

ขอบพระคุณคณะกรรมาธิการพัฒนาสังคมและกิจการเด็ก เยาวชน สตรี ผู้สูงอายุ คนพิการ และผู้ด้อยโอกาส วุฒิสภาที่เชิญเราร่วมเดินทาง ได้งานกลับมาทำเยอะจริงๆ, ขอบคุณเพื่อนเราที่ช่วยบันทึกภาพครับ

ปัญหาการเดินทางด้วยเครื่องบิน: https://www.accessibilityisfreedom.org/category/ขนส่งสาธารณะ/ขนส่งทางอากาศ/